NOC MUZEÓW W MUZEUM CZĘSTOCHOWSKIM

18 maja 2024

obiekty czynne w godz. 16.00–23.00

ostatnie wejście do obiektów o godz. 22.30

wstęp 1 zł

Program:

Ratusz / al. NMP 45

Dzieje miasta Częstochowy / Lata utraty i odzyskiwania niepodległości 1794–1921 – wystawa stała

Paradoks. Biżuteria z papieru Mirosławy Truchty-Nowickiej i Magdaleny Słabosz – wystawa czasowa

godz. 16.00–17.00 – Czy sowa to mądra głowa? – warsztaty dla dzieci / prowadzenie: Elżbieta Janik z Działu Przyrody / obowiązują zapisy pod nr. tel. 504 757 502 / max. 25 osób

Podczas warsztatów poznamy biologię życia sów, omówimy ich ciekawą budowę oraz sposoby zachowania. Dowiemy się, dlaczego sowa lata bezszelestnie i jak poluje. Obejrzymy sowy i jaja tych ptaków, które znajdują się w muzealnych zbiorach. Podsumowaniem warsztatów będą zajęcia plastyczne, podczas których dzieci wykonają z papieru kolorowe sowy.

godz. 17.30–18.30 – Tajemnicze i fascynujące – czyli rzecz o sowach w zbiorach Muzeum Częstochowskiego – wykład dr Ewy Kaczmarzyk i Elżbiety Janik z Działu Przyrody

Wykład poświęcony niezwykłej grupie ptaków, bezszelestnym łowcom – sowom, które idealnie przystosowały się do nocnego trybu życia, dotyczy gatunków sów znajdujących się w zbiorach Działu Przyrody częstochowskiego muzeum. Mają one długą historię – zostały pozyskane do kolekcji w latach 60. i 80. XX w. Autorki będą poruszać takie tematy, jak budowa sów, biologia życia, charakterystyczne sposoby polowania i środowisko ich życia. Omówią też ciekawostki o sowach, jak np. zdolność widzenia stereoskopowego, która pozwala widzieć obraz w trzech wymiarach, podobnie jak w kinie 3D, oraz bardzo interesujące mechanizmy cichego lotu sów, który stał się inspiracją do redukcji aerodynamicznego hałasu wytwarzanego przez samoloty. Poruszą tematy ochrony sów w kontekście rosnącego wpływu człowieka na środowisko przyrodnicze oraz występowanie niektórych gatunków na terenie naszego miasta. Usłyszymy głosy tych nocnych ptaków, po których najłatwiej stwierdzić ich obecność. Będzie można również zobaczyć okazy sów znajdujące się w zbiorach muzeum, reprezentujące trzy gatunki, m.in. sowę uszatkę, którą można spotkać w Częstochowie choćby w podjasnogórskim parku, a także ponad 100-letnie jaja reprezentujące pięć gatunków sów, zebrane w okresie międzywojnia, pozyskane do muzeum w latach 60. XX w.

godz. 18.00–19.00 – Zapytaj historyka – Małgorzata Szczęsna z Działu Historii odpowie na (prawie) każde pytanie na wystawie Dzieje miasta Częstochowy / Lata utraty i odzyskiwania niepodległości 1794–1921

Zwiedzając wystawę stałą, poznamy burzliwy okres zaboru pruskiego, czasów napoleońskich, zaboru rosyjskiego, I wojny światowej, legionów, powstań śląskich, tworzenia częstochowskiego 27 pułku piechoty, który uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej, a także lokalnych bohaterów regionu częstochowskiego i tworzącej się Rzeczypospolitej. Przyjrzymy się Częstochowie jako prężnie działającemu ośrodkowi przemysłowemu, który rozwinął się pod koniec XIX w. Zobaczymy cenne i liczne egzemplarze broni białej, palnej, drzewcowej, oporządzenia wojskowego, jak również muzealia związane z życiem społecznym i gospodarczym miasta – monety, pamiątki z Wystawy Przemysłu i Rolnictwa z 1909 r., sztandary, wyroby rzemieślnicze i przemysłowe, mapy, plany miasta, dokumenty, pocztówki i fotografie. W zaaranżowanym na wystawie fotoplastykonie będziemy mogli podziwiać zdjęcia i pocztówki przedstawiające zabudowę miasta z przełomu XIX i XX w. Warto wspomnieć, że w obiekcie Ratusza można również, z jego wieży, podziwiać panoramę okolicy z towarzyszącymi jej zdjęciami dawnej i współczesnej Częstochowy.

godz. 20.00–21.30 – warsztaty plastyczne z autorkami prac prezentowanych na wystawie Paradoks. Biżuteria z papieru Mirosławy Truchty-Nowickiej i Magdaleny Słabosz / obowiązują zapisy pod nr. tel. 504 757 502 / max. 10 osób dorosłych

Podczas warsztatów wykonywane będą pierścionki z papieru – biżuteria zainspirowana twórczością Artystek. Od lat głównym środkiem wypowiedzi artystycznej Mirosławy Truchty-Nowickiej są rzeźby z papieru. O papierze mówi, że daje on nieograniczone możliwości – można to zobaczyć na prezentowanej ekspozycji, uwypuklającej sprzeczność trwałych wartości materialnych – kojarzących się z biżuterią – i pewnej ulotności materii papieru. Z pracami Mirosławy Truchty-Nowickiej zestawione są prace Magdaleny Słabosz, odmienne i zarazem dopełniające. Artystka zawierzając własnej intuicji, postawiła też na formę wypowiedzi plastycznej, którą jest biżuteria artystyczna.

godz. 21.00–22.00 – Czas prochu i ognia – rzecz o broni czarnoprochowej – spotkanie z Mariuszem Grzybem z Działu Historii

Wiek XIX to czas gwałtownego rozwoju w wielu dziedzinach, zwłaszcza rewolucji w obszarach chemii, technologii czy balistyki. W trakcie spotkania będziemy poznawać konstrukcje broni strzeleckiej od czasu karabinów z zamkiem skałkowym, kojarzonych z epoką napoleońską czy powstaniem listopadowym, a także broni z zamkami kapiszonowymi, kojarzonej głównie z powstaniem styczniowym. Omówimy pokrótce historię broni palnej na przykładzie konstrukcji znajdujących się w zbiorach muzeum, zwłaszcza oryginalnych rozwiązań konstruktorskich z tego okresu.

Galeria Dobrej Sztuki / al. NMP 47

Sztuka Polska XIX i XX wieku – wystawa stała

Magdalena Snarska – Pejzaże mojej pamięci – wystawa czasowa

godz. 18.00–20.00 – Wariacje na temat sztuki – kreatywne warsztaty plastyczne dla małych i dużych. Prowadzenie: Olga Desperak i Magdalena Matysiak z Działu Sztuki / liczba miejsc ograniczona

W Galerii Dobrej Sztuki można zwiedzać stałą wystawę malarstwa i grafiki polskiej z kolekcji własnej, prezentującą dzieła z okresu Młodej Polski, twórczość artystyczną powstałą w latach międzywojennych, a także całościowy przegląd nurtów, tematów i motywów występujących w sztuce po 1945 r. Na ekspozycji prezentowane są m.in. prace Jacka Malczewskiego, Stanisława Wyspiańskiego, Stefana Gierowskiego, Rafała Malczewskiego, Tadeusza Kantora, czy Jerzego Nowosielskiego. Martwe natury i abstrakcje prezentowane na wystawie sztuki polskiej XIX i XX wieku staną się inspiracją do stworzenia własnych kompozycji na papierze. Głównym elementem pracy i punktem wyjścia będą przygotowane wcześniej motywy zaczerpnięte z obrazów, a do ich wykonania posłużą pastele, bibuła oraz papier kolorowy.

godz. 20.30–21.30 – Pejzaże mojej pamięci – autorska opowieść Magdaleny Snarskiej o wystawie

Na ekspozycji Pejzaże mojej pamięci pokazane są dzieła najnowsze oraz te, które powstały po zaangażowaniu się artystki w działania międzynarodowego ruchu Geometrii Dyskursywnej. Obok obrazów zaprezentowane zostały prace na papierze – pastele. Magdalena Snarska mówi, że wystawa odnosi się do jej własnego wnętrza, stanowiąc opowieść o jej pamięci, w której „toczy się swoisty zapis pejzażu, harmonii piękna, pulsującego światłem koloru i drgającej materii przestrzeni”.

Pawilon Wystawowy / Park Staszica

Transformacja – wystawa czasowa malarstwa Marka Laskowskiego

Stworzone, by cieszyć – rzeźby i zabawki – czasowa wystawa pokonkursowa VIII Konkursu Sztuki Ludowej

godz. 17.00–18.00 – spektakl Fintikluszki – folkowe okruszki – występ Teatru MAŁE MI, reżyseria Sława Terakowska

Finti… Co? Jak? Jakie trudne słowo! FINTIKLUSZKI to w języku mieszkańców krainy Dawno Dawno Temu po prostu drobiazgi. Zabawne, błyskotliwe, wzruszające, zapomniane przypowiastki, obyczaje, wspomnienia, wierszyki i przyśpiewki, zebrane w Wędrownym Kramie z Opowieściami. Wskrzeszają świat Wielkoludów, Domowych Skrzatów, zdradzają tajemnice powstania Skowronka… Bogactwo uniwersalnej mądrości ludowej ukazujemy przy pomocy różnych form teatru lalek, tradycyjnych zabawek, instrumentów muzycznych. Przedstawienie powstało na podstawie opowieści z Puszczy Knyszyńskiej – zebranych w Raptularzu Supraskim przez Wojciecha Załęskiego, pieśni – zebranych przez Marcina Lićwinko, a zaaranżowanych przez Karolinę Cichą (scenografia: Mikołaj Malesza, muzyka: Karolina Cicha). Spektakl jest realizowany w ramach VIII Konkursu Sztuki Ludowej Stworzone, by cieszyć – rzeźby i zabawki.

godz. 18.00–19.00 – Maluj z EXEREM… – warsztaty otwarte i spotkanie z artystą Markiem Laskowskim „Exerem” na wystawie Transformacja

Wspólne rysowanie na dużym formacie z „Exerem” – warsztaty zainspirowane pracami prezentowanymi na ekspozycji, powstałymi w ciągu ostatnich dwóch lat, ze wskazaniem na kontekst i prowadzącą do niego drogę rozwoju. Marek Laskowski twierdzi, że drogą tą jest ewolucja od typowego graffiti, realizowanego w formie wariacji literniczych, poprzez późniejsze kompozycje geometryczne, aż do malarskich działań studyjnych o cechach abstrakcji geometrycznej…

godz. 20.00–21.30 – warsztaty wykonywania zabawek – ptaszków i koników z drewna – prowadzenie: Piotr Mentel / obowiązują zapisy pod nr. tel. 504 757 502 / max. 30 osób

Artysta prowadzący warsztaty pochodzi ze Stryszawy, która jest znanym ośrodkiem zabawkarskim, z rodziny zajmującej się od pokoleń zabawką ludową oraz wyrobem malowanych, drewnianych ptaszków. Od najmłodszych lat przejmował umiejętności wykonywania ich według tradycyjnych wzorów zapoczątkowanych około 130 lat temu. Tworzy kolorowe ptaszki, koguty, koniki i bryczki czy karuzelki. Zabawki powstają z drewna i są wykonywane ręcznie przy pomocy gnypa (noża). Pan Piotr należy do beskidzkiego oddziału Stowarzyszenia Twórców Ludowych. Warsztaty realizowane są w ramach VIII Konkursu Sztuki Ludowej Stworzone, by cieszyć – rzeźby i zabawki i będą odbywały się na wystawie pokonkursowej.

Muzeum Górnictwa Rud Żelaza / Park Staszica

Dzieje górnictwa rud żelaza – wystawa stała

godz. 16.00–17.00, 19.00–20.00 – O górnictwie rud żelaza słów kilka… – spotkanie z Łukaszem Pabichem z Działu Historii

Muzeum Górnictwa Rud Żelaza jest jedyną tego rodzaju placówką w kraju, która pokazuje dzieje i rozwój górnictwa rudnego w Polsce. Stanowi w całości model najbardziej charakterystycznych dla kopalnictwa rud żelaza wyrobisk podziemnych w skali naturalnej. Mieści się podziemnych korytarzach wydrążonych w latach 1974–1976 pomiędzy Pawilonami Wystawienniczymi Muzeum Częstochowskiego w Parku im. Stanisława Staszica. Prezentowana w nim ekspozycja stała Dzieje górnictwa rud żelaza upamiętnia wielowiekową tradycję górnictwa rudnego charakterystycznego dla regionu częstochowskiego. W obiekcie, znajdującym się od 2009 r. na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego, zaprezentowano maszyny i narzędzia ukazujące pracę górników, a także historyczne metody wydobywania rud żelaza.

godz. 17.00–18.00 – Kopalnia wzorcowa na Częstochowskim Obszarze Rudonośnym – kopalnia rud żelaza „Golce”, zwana imieniem „XX-lecie PRL” – wykład Łukasza Pabicha z Działu Historii

Kopalnia „Golce” znana także pod nazwą „XX-lecie P.R.L.”, która oddana została do produkcji w 1964 r., była ostatnią z nowoczesnych dużych kopalń wybudowanych na Częstochowskim Obszarze Rudonośnym. Powstała w oparciu o typowe rozwiązania projektowe, jednak zostały na tyle dopracowane przez Biuro Projektów Kopalnictwa Rud Żelaza, że „Golce” zostały wybudowane szybciej i taniej, co umożliwiło w krótkim czasie osiągnięcie przez nią dobrych wyników w wielkości wydobycia rud żelaza. Na wykładzie przedstawiona zostanie historia zakładu, która zakończyła się w 1981 r., wraz z charakterystyką nadszybia i podszybia kopalni oraz omówieniem wykonywanej na niej przez górników pracy. Zostaną też zaprezentowane zdjęcia i plany kopalni ze zbiorów Muzeum Częstochowskiego.

Muzeum Żydów Częstochowian / ul. Katedralna 8

Żydzi Częstochowianie – wystawa stała

godz. 19.30–20.30 – Kuratorskie opowieści… – spotkanie z Wiesławem Paszkowskim z Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy na wystawie Żydzi Częstochowianie

We wnętrzach zabytkowej kamienicy mieszczańskiej prezentowana jest wystawa stała Żydzi Częstochowianie. Eksponowane są na niej zdjęcia, dokumenty, pamiątki z całego świata, związane z historią częstochowskich Żydów, a także obiekty takie jak m.in. makieta nieistniejącej dziś Nowej Synagogi, reprodukcja projektu wnętrza Starej Synagogi autorstwa Pereca Willenberga czy rzeźba Samuela Willenberga, pochodząca z cyklu prac przywołujących tragiczne sceny z obozu w Treblince. Ekspozycja ma na celu pokazanie przedwojennej wielokulturowej Częstochowy w kontekście żydowskiej kultury. Przybliża wkład, jaki mieli Żydzi w rozwój społeczny, ekonomiczny i kulturalny miasta.

Dom Poezji – Muzeum Haliny Poświatowskiej / ul. Jasnogórska 23

Wystawa stała poświęcona poetce

godz. 20.00–21.00 – Domówka u Haśki – spotkanie z bratem poetki Zbigniewem Mygą

Doskonała okazja, by posłuchać opowieści o urodzonej w Częstochowie poetce, o jej życiu naznaczonym ciężką chorobą serca i lirycznej wenie. W budynku, w którym poetka mieszkała po II wojnie światowej, mieści się dziś muzeum z wystawą stałą poświęconą jej życiu i twórczości. Znajdują się w nim liczne dokumenty, listy, tomiki wierszy, maszyna do pisania, fotografie, stanowiące komentarz do kolejnych etapów jej życia. Zatopione w tekstach Haliny Poświatowskiej pragnienie intensywności przeżyć, miłość, ból przemijania znalazły odbicie w wierszach, które na krok nie odstępują zwiedzających.

Stary Ratusz / ul. Stary Rynek 1

Historia Częstochowy – miasta nad Wartą – wystawa stała

godz. 18.00–21.00 – Zapytaj archeologa – Magdalena Wieczorek-Szmal z Działu Archeologii odpowie na (prawie) każde pytanie na wystawie stałej

W pawilonie muzealnym, mającym charakter rezerwatu archeologiczno-architektonicznego, prezentowane są relikty piwnic pierwszego miejskiego częstochowskiego Ratusza wraz z wystawą stałą Historia Częstochowy – miasta nad Wartą. Na ekspozycji zobaczyć można artefakty pochodzące z archeologicznych badań wykopaliskowych na Starym Rynku i w jego okolicach, m.in. naczynia ceramiczne, fragmenty kafli piecowych, naczyń szklanych, skarby monet i dewocjonalia. Zakres chronologiczny wystawy obejmuje czasy funkcjonowania Ratusza – od XVI do początku XIX w. – i przybliża jego historię na tle dziejów miasta. Wystawę wzbogacają liczne aplikacje multimedialne oraz gra edukacyjna dla najmłodszych, pozwalające interaktywnie poszerzyć wiedzę.

godz. 17.00–21.00 – Psoty muzealnego Chochlika – detektywistyczna gra dla dzieci: godz. 21.00 – losowanie nagród-niespodzianek!

Gra dla dzieci, dzięki której zwiedzając Stary Ratusz, poczują się niczym detektywi przeszukujący zakamarki jego piwnic. Czy będą wystarczająco dociekliwi, aby rozróżnić fikcję od prawdy? Wyzwanie dla niestrudzonych poszukiwaczy przygód. Liczymy na spostrzegawczość.

Rezerwat Archeologiczny / ul. Łukasińskiego 20

Cmentarzysko kultury łużyckiej zachowane „in situ”

Z mroku dziejów – kultura łużycka – wystawa stała

godz. 19.00 – wernisaż czasowej wystawy poplenerowej Częstochowa&Jura vol.2 / we współpracy z Grupą artystyczną ATINA

W trzeciej edycji wystawy poplenerowej Częstochowa & Jura artyści zaproszeni przez Grupę artystyczną ATINA skupili się na takich działaniach, jak malarstwo, rysunek, akwarela, repujado oraz urban sketching. Kadry uchwycone w Częstochowie, wokół stawu „Irydion” z widokiem na Pałac Raczyńskich, park i dworek Krasińskich, w najstarszej pstrągarni w Europie w Złotym Potoku, w ruinach warownego zamku w Olsztynie, zespole zabytkowych stodół w Żarkach, na żareckim cmentarzu żydowskim oraz w Muzeum Dawnych Rzemiosł w Żarkach są artystycznym zapisem penetracji tych miejsc.

godz. 20.00–21.00 – Osobliwości Rezerwatu – spotkanie z Gertą Bielińską z Działu Archeologii

Rezerwat Archeologiczny w Częstochowie-Rakowie to unikatowy obiekt muzealny, który mieści zachowany „in situ”, czyli w miejscu odkrycia, fragment cmentarzyska ludności kultury łużyckiej pochodzącego z lat 750–550 p.n.e. Towarzyszy mu stała wystawa Z mroku dziejów, która przedstawia różne aspekty życia ludności kultury łużyckiej i liczne osobliwości związane z tym miejscem. W Rezerwacie obejrzeć można, nietypowe dla tamtych czasów i kultury, pochówki szkieletowe oraz ciałopalne bezpopielnicowe. Pochowani zmarli posiadają w wyposażeniu szereg przedmiotów, z których na szczególną uwagę zasługują bransolety z żelaza meteorytowego. Do osobliwości zaliczyć też można grzechotki gliniane w kształcie bezgłowych ptaszków, grocik strzały tkwiący w ciele jednego z pochowanych, zawieszkę w kształcie koła z wpisanym krzyżem. Zaskakujący jest zwyczaj używania szpili do spinania szat, a guzików do ozdoby głowy. Ogromnie zadziwia fakt prowadzenia skomplikowanych operacji chirurgicznych, czego dowodem jest czaszka ze śladami trepanacji odkryta w jednym z grobów. Rezerwat ma też własną Tekę exlibrysów autorstwa Włodzimierza Ściegiennego.

Archiwum Państwowe w Częstochowie / ul. Rejtana 13

godz. 17.00–20.00 – Co kryje Archiwum? – spotkanie z pracownikami Archiwum Państwowego w Częstochowie

W ramach spotkania będzie można zwiedzić wybrane magazyny archiwalne, uzyskać informacje na temat przechowywanych materiałów archiwalnych, sposobów ich zabezpieczania i udostępniania oraz dowiedzieć się, jak i gdzie należy szukać dokumentacji osobowo-płacowej.

więcej informacji:

www.muzeumczestochowa.pl

tel. 504757502 /pn.–pt., g. 8.00–15.00/

UWAGA: na wydawnictwa i towary własne w Noc Muzeów obowiązuje 20% rabatu!