- Muzeum
- Struktura Muzeum
- Rada Muzeum
- Obiekty muzealne
- Ogłoszenia
- Oferta usług Działu Archeologii
- Dostosowanie obiektów dla osób z niepełnosprawnościami
- Deklaracja dostępności
- Zasady zwiedzania wz. z COVID-19
- Partnerzy
- RODO
- Polityka Cookies
- Oferty pracy
- Szukamy spadkobierców
- Zamówienia publiczne
- Program działania
- Standardy Ochrony Małoletnich w Muzeum Częstochowskim
- Sygnaliści
- Wystawy
- Wystawy stałe
- Wystawy czasowe
- Gabinety Wybitnych Częstochowian
- Jerzy Ostrowski
- Ferdynanda Karo
- Ludwik Wawrzynowicz
- Waldemar Miechowski
- Leon Jelonek
- ks. Leopold Wojak
- dr Mieczysław Wyględowski
- Władysław Biegański
- Edward Mąkosza
- Juliusz Łuciuk
- Jan Maciek Kukliński
- Śladami Reszków
- Kalina Jędrusik-Dygat
- Bronisław Idzikowski
- Wojciech Łukaszewski
- Wacław Tokarz, Władysław Terlecki
- Ludmiła Marjańska
- Jerzy Władysław Kołakowski
- Wanda Wereszczyńska
- Stefan Gierowski
- Andrzej Jasiński
- Stefan Korboński
- Włodzimierz Błaszczyk
- Jan Otrembski
- Jerzy Jotka Kędziora
- Iwo Gall
- Jan Oderfeld
- Marian Michalik
- Krzysztof Kędzierski
- Muniek Staszczyk
- Zwiedzanie i ceny biletów
- Wydawnictwa
- Multimedia
- Projekty
- Janina Plucińska-Zembrzuska – konserwacja kolekcji
- Koziegłowy – zapomniany ośrodek twórczości rękodzielniczej
- Podróże wycinanek
- „Czyn-iąc piękno. Działalność częstochowskiej Fabryki Wyrobów Ceramicznych «Czyn»”
- Modernizacja stałej wystawy historycznej
- Konserwacja tła do fotografii z wizerunkiem klasztoru jasnogórskiego i Matki Boskiej Częstochowskiej
- VIII Konkurs Sztuki Ludowej Stworzone, by cieszyć. Rzeźby i zabawki
- Karuzela z Madonnami – wizerunki Matki Boskiej Częstochowskiej
- Etnobotanika w muzeum – w świecie naparów, wyciągów i eliksirów
- BOMBkOWA historia Częstochowy
- Edukacja
- Kontakt
Historia
Cezary Kazimierz Szymański, Jakub Szymański, Dom i droga. Droga i dom. Obrazy z życia Żydów częstochowian w latach 1945–2020
ISBN 978-83-957843-0-9
rok wydania: 2020
liczba stron: 140
nakład wyczerpany
Książka Cezarego Kazimierza Szymańskiego i Jakuba Szymańskiego pod tytułem Dom i droga. Droga i dom. Obrazy z życia Żydów częstochowian w latach 1945–2020 jest pierwszą syntetyczną pracą prezentującą jakże ważny, a zarazem jakże trudny problem badawczy, dotyczący społeczności żydowskiej w Częstochowie po II wojnie światowej. Trudność w tym przypadku polega na dotarciu do rozproszonych źródeł, zebraniu relacji od pokoleń „ocalonych” zarówno tych, którzy pozostali w Częstochowie, jak i tych, którzy rozproszeni są po całym świecie. Autorom się to udało.
Cenną wartością zaprezentowanej przez autorów narracji, jest przekaz dla współczesnego czytelnika faktów, które zbliżają się do obiektywnej ich interpretacji, wyrażając interes całej społeczności Częstochowy. Próba syntetycznego i obiektywnego zaprezentowania historii miasta po II wojnie światowej nie należy do łatwych. Różnorodność doświadczeń życiowych czy opcji politycznych mnoży oczekiwania na narrację zgodną z różnymi interesami: politycznymi, narodowymi, społecznymi czy jednostkowymi. Wskazanie przez autorów na losy zarówno chrześcijan, jak i Żydów w trudnym okresie okupacji hitlerowskiej oraz w procesie odbudowy powojennego życia politycznego i społecznego, przybliża obraz zróżnicowania społeczno-politycznego Częstochowy i jej mieszkańców.
Wartość tego opracowania podnosi fakt zarejestrowania wspomnień od tych pokoleń, które to z racji swojego wieku odchodzą, zabierając ze sobą szereg informacji z tragicznego okresu ich życia. […]
Fragmenty recenzji dr. hab., prof. UJD w Częstochowie Jerzego Mizgalskiego
Żydzi częstochowscy. Słownik biograficzny
pod red. Juliusza Sętowskiego
ISBN 978-83-60128-99-2
rok wydania: 2020
liczba stron: 522
cena: 35 zł
Książka ta jest rezultatem wieloletnich prac badawczych wielu ludzi – kwerend archiwalnych, bibliograficznych, prasowych, starań o informacje od rodzin. W pracy szeroko została wykorzystana nekrologia w postaci krótkich informacji o zgonie, jak też szerszych wspomnień omawiających działalność danej osoby. Szereg informacji zaczerpnięto z autopsji płyt nagrobnych. Wykorzystano przy tym ogromny materiał zawarty w I tomie pracy Wiesława Paszkowskiego Cmentarz żydowski w Częstochowie. Przewodnik (Częstochowa 2012).
Od końca lat 90. XX w. tworzona była […] kartoteka biograficzna Żydów częstochowskich. W roku 2006, po utworzeniu Ośrodka Dokumentacji Dziejów Częstochowy (ODDC) w Muzeum Częstochowskim, wspomniana kartoteka znalazła tam swoje miejsce; w wyniku licznych kwerend była stale rozszerzana (obecnie liczy ponad 2 tysiące kart biograficznych). Osobną kartotekę utworzył na potrzeby swoich badań nad społecznością Żydów częstochowskich wspomniany Wiesław Paszkowski. Materiał w niej zgromadzony (już w formie cyfrowej) także znalazł się w ODDC.
Większość sylwetek obecnych w Słowniku została pokazana po raz pierwszy. Autorzy starali się też uzupełniać czy korygować dotychczasowe ustalenia funkcjonujące w opracowaniach biograficznych. […]
Żydzi częstochowscy. Słownik biograficzny jest kolejną publikacją biograficzną, która powstała w Ośrodku Dokumentacji Dziejów Częstochowy, głównie wysiłkiem jego pracowników.
Juliusz Sętowski, fragment Wstępu
Tysiąclecie. Vademecum dzielnicy Częstochowy
pod red. Juliusza Sętowskiego
Opis:
ISBN 978-83-957843-1-6
strony: 104
okładka: miękka
rok wydania: 2020
cena: 15 zł
Publikacja o częstochowskiej dzielnicy Tysiąclecie to prawdziwa gratka dla wszystkich zainteresowanych historią miasta. W sposób lapidarny, hasłowo, przybliża najważniejsze miejsca i ludzi związanych z Częstochową. Zawiera wiele archiwalnych fotografii. Towarzyszy ekspozycji, która współorganizowana została z Archiwum Państwowym w Częstochowie, wzbogacona o archiwalia, fotografie, plany, dokumenty z początków XIX do lat 80. XX w. Na ekspozycji można prześledzić zmiany w zabudowie, jakie zaszły na obszarze dzisiejszej dzielnicy Tysiąclecie, która do 1960 roku funkcjonowała na planach miasta pod nazwą Zawady. W przeszłości jej tereny zajmowały m.in. koszary wojskowe i gospodarstwa ogrodnicze rodzin: Zawadów, Hoffmanów, Jastrzębskich, Szczecińskich.
Husaria. Broń wschodnia, katalog wystawy, Muzeum Częstochowskie, Częstochowa 2018
Opis:
ISBN 978-83-60128 -49-7
strony: 84
format: 22,5×26,5 cm
nakład wyprzedany
Husaria – broń wschodnia… właściwie warto byłoby wystawę zatytułować Polska jazda – broń wschodnia. Dzięki kolekcjonerom prywatnym, Panom Krzysztofowi Ledwoniowi, Januszowi Piotrowiczowi i Ryszardowi Janiakowi, mamy okazję zobaczyć liczący prawie 750 eksponatów zbiór broni wschodniej i polskiej z wieków XVII–XIX. Wystawę od 12 maja 2018 roku można podziwiać w Galerii Dobrej Sztuki w Częstochowie. Prezentowane są tam różnorodne rodzaje broni, ochronnej, białej, obuchowej, palnej, miotanej. Wiele z nich dotyczy polskiej wojskowości w stopniu pośrednim lub nawet bezpośrednim.
Rzeczpospolita położona pomiędzy Wschodem i Zachodem czerpała inspirację z obu wielkich przeciwstawnych kultur, przy czym wpływy orientalne odnoszą się do stroju, ozdób, broni, sztuki wojennej. Nie przełożyły się natomiast na obyczaje, politykę, malarstwo, rzeźbę i architekturę. W tych dziedzinach na Polakach doby baroku odcisnęła piętno kultura zachodnioeuropejska.
W wieku XVII istniał już sprawdzony system wojskowości polskiej. Pierwszą linię obrony stanowiły zaciężne roty, drugą zaś pospolite ruszenie. Roty łączono w hufy i potem w pułki. Ogromną większość wojen toczono na Wschodzie na obszarach o małej ilości twierdz, ale o szerokich przestrzeniach, więc naturalna była przewaga jazdy nad piechotą i szabli oraz kopii nad bronią palną. Jazda dzieliła się na ciężką kopijniczą – husarię – do łamania szyków przeciwnika, lżejszą – kozaków, później zwaną pancernymi, których istotą służby były manewr i pościg, ale często wspierali oni również husarię – oraz jazdę lekką, specjalizującą się w służbie czatowniczej i podjazdowej. […]”. /ze wstępu Mariusza Grzyba/
Łukasz Pabich
Krajobraz górniczy ziemi częstochowskiej
ISBN: 978-83-601288-2-4
Opis fizyczny:
strony: 131
ilustracje: 122
format: 21 x 30 cm
oprawa: miękka
cena: 26,25 zł
Album Krajobraz górniczy ziemi częstochowskiej wydany został w ramach Święta Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego – Industriada 2011. Jednym z zabytków wpisanych na ten Szlak jest Muzeum Górnictwa Rud Żelaza, które podlega Muzeum Częstochowskiemu. Książka jest nie tylko prezentacją zachowanych w zbiorach Muzeum Częstochowskiego fotografii o tematyce związanej z górnictwem, ale też kopalnią wiedzy na temat historii ziemi częstochowskiej. W „Zarysie historii górnictwa i hutnictwa rud żelaza w regionie częstochowskim”, Łukasz Pabich odwołał się do czasów średniowiecza, do nowożytności, do czasu zaborów i niepodległości, a także do lat ostatnich. W publikacji znaleźć można streszczenie w językach angielskim i niemieckim.
_____________________________________________________
Z krwawych dni Częstochowy
Wspomnienia o zbrodni Wehrmachtu z 4 września 1939
ISBN 978-83-601288-5-5
Współwydawca: Archiwum Państwowe w Częstochowie
Opis fizyczny:
strony: 214
ilustracje: 113
format: 15,5×23,5 cm
oprawa: miękka
cena: 12,60 zł
rok wydania: 2009
rok wydania: Częstochowa 2009
Podstawę publikacji stanowi maszynopis wspomnień Bolesława Kurkowskiego „Z krwawych dni Częstochowy 1939-1945”, który został udostępniony Ośrodkowi Dokumentacji Dziejów Częstochowy przez rodzinę autora. W książce zrezygnowano z części maszynopisu, skupiając się w szczególności na wspomnieniach dotyczących zbrodni dokonanej przez Niemców w poniedziałek 4 września 1939 r. Ponad 600 mieszkańców miasta straciło wówczas życie. Była to jedna z największych zbrodni niemieckich na ziemiach polskich tuż po rozpoczęciu II wojny światowej, we wrześniu 1939 roku. Agresorom zależało na złamaniu ducha społeczności miasta – symbolu polskiej religijności.
__________________________________________________________
Przydrożne i cmentarne ślady września 1939 na ziemi częstochowskiej
Andrzej Siwiński
Opis fizyczny
format: 20 x 12 cm
strony: 132
oprawa: miękka
rok wydania: 2009
Częstochowa
Cena: 8,40 zł
NAKŁAD WYCZERPANY
Publikacja jest przewodnikiem, który ocala od zapomnienia miejsca narodowej pamięci, związane z początkiem II wojny światowej i naszym regionem. Autor – Andrzej Siwiński miłośnik turystyki rowerowej i orgaizator wycieczek krajoznawczych zajmująco i skrupulatnie opisuje zakątki ziemi częstochowskiej, przydrożne mogiły, pomniki, pamiatkowe tablice, przekazując jednocześnie czytelnikowi sporą dawkę historii w niezwykle przystępny sposób.
Książka zawiera trzy rozdziały: Piloci, obserwatorzy i strzelcy samolotowi; Ułani z brygad kawalerii: Wołyńskiej i Krakowskiej i Pułki piechoty z 7., 28. i 30. Dywizji. Dużymi udogodnieniami są indeksy nazwisk i miejscowości. Pozycja, adresowana do pasjonatów historii oraz aktywnego i pożytecznego spędzania czasu, jest bogato ilustrowana zdjęciami wykonanymi przez samego autora. Jej format sprawia, że nadaje się idealnie do zabrania na rowerowy szlak.
__________________________________________________________
Wystawa Przemysłu i Rolnictwa w Częstochowie 1909 roku w świetle prasy polskiej
Dariusz Złotkowski
Opis fizyczny
format: 24,5 x 17 cm
strony: 402
oprawa: twarda
rok wydania: 2009
Częstochowa
cena: 36,75 zł
We wstępie do publikacji czytamy słowa Dariusza Złotkowskiego: „Autor niniejszego tekstu ma świadomość, że podjęta próba ukazania współczesnemu czytelnikowi obrazu Wystawy częstochowskiej sprzed stu lat, w świetle prasy polskiej, jest przedsięwzięciem trudnym. Po pierwsze dlatego, że źródła prasowe przy wszystkich ograniczeniach metodologicznych są tylko jedynym z możliwych oświetleń tematu.” Zaznacza on jednak, że dają one względnie pełną możliwość rekonstrukcji wydarzenia: „Bowiem praktycznie brak jest innych niż prasowe źrodeł archiwalnych. To bardzo często uniemożliwia konfrontację podawanych przez dany tytuł prasowy faktów z rzeczywistością.”
Książka przedstawia temat w szerokim kontekście. Autor rozpatruje przemysł i rolnictwo Częstochowy i okolic na przełomie XIX/XX wieku. Opisuje szczegółowo samą ideę wsytawy, a także jej odbiór i znaczenie. Publikacja opatrzona jest indeksem nazwisk, obszerną bibliografią i stanowi bogate źródło informacji dla osób zainteresowanych tematem.
__________________________________________________________
„Postanowiono załatwić odmownie…”
Budownictwo sakralne w diecezji częstochowskiej (1957-1989). Wybór dokumentów
wybór, wstęp i opracowanie
Andrzej Sznajder
Ks. Władysław Piotr Wlaźlak
Opis fizyczny
format: 24,5 x 17 cm
strony: 432
oprawa: twarda
rok wydania: 2008
Katowice – Częstochowa – Rzeszów
Oddział Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu w Katowicach, Muzeum Częstochowskie, Uniwersytet Rzeszowski 2008
nakład wyprzedany
Książka jest pierwszym tomem serii Postanowiono załatwić odmownie…, prezentującej zagadnienia z zakresu relacji państwowo-kościelnych w części diecezji częstochowskiej leżącej na terenie województwa katowickiego. Zawiera materiały źródłowe zgromadzone w Archiwum Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach oraz w Archiwum Kurii Metropolitalnej w Częstochowie. W pierwszym tomie podjęto zagadnienia budownictwa sakralnego. Publikacja daje możliwość wszechstronnego spojrzenia na ówczesne inicjatywy, podejmowane w zakresie budowy kościołów, jak i w zakresie hamowania realizacji tego rodzaju projektów.
__________________________________________________________
Tradycje 11 listopada w Częstochowie
red. Ryszard Szwed
Opis fizyczny
format:18 x 25,5cm
strony: 426
oprawa: twarda
ISBN 978-83-601283-6-7
rok wydania: 2008
cena: 63 zł
Publikacja przybliża czytelnikowi tradycje niepodległościowe rozwijające się na przestrzeni 90 lat (1918 -2008). O jej wartości stanowi wielopłaszczyznowe podejście do omawianego tematu. Książka jest zbiorem referatów wygłoszonych podczas sesji naukowej 5 listopada 2008 roku, porusza kwestię rozwoju tradycji niepodległościowych w kręgach kościelnych, wojskowych, harcerskich i oświatowych. Wzbogacona została licznymi fotografiami. Ze względu na walory naukowe i poznawcze, publikacja ta adresowana jest do historyków, nauczycieli, studentów, uczniów, a także do wszystkich czytelników, zainteresowanych dziejami Częstochowy.
___________________________________________________________
Bronisław Huberman
czyli pasje i namiętności zapomnianego geniusza
Piotr Szalsza
Opis fizyczny
format: 25×20 cm
strony: 440
oprawa: twarda
ISBN 83-911252-2-X
rok wydania: 2001
cena: 36,75 zł
Publikacja jest monografią jednego z największych wirtuozów skrzypiec XX wieku.
„Warszawska promocja zapomnianego geniusza”
W Austriackim Forum Kultury w Warszawie odbyła się promocja najnowszego wydawnictwa Muzeum Częstochowskiego, biografii muzyka i wirtuoza skrzypiec Bronisława Hubermana, autorstwa Piotra Szalszy, zatytułowana „Bronisław Huberman czyli pasje i namiętności zapomnianego geniusza”. W szczelnie wypełnionej publicznością sali austriackiego Forum, wśród której znaleźli się przedstawiciele świata kultury, pedagogiki muzycznej i dziennikarze, m.in. krytyk muzyczny Józef Kański, aktor Olgierd Łukaszewicz, redaktor Adam Rozlach i prowadzący spotkanie redaktor wydania dr Karol Bula, czuło się atmosferę muzycznego święta. Dla nas częstochowian obecnych na spotkaniu, szczególnie ważnym stał się fakt podkreślany wielokrotnie – udziału Częstochowy w przygotowaniu i wydaniu drukiem tej jakże ważnej dla kultury muzycznej pozycji książkowej.
Bronisław Huberman urodził się w Częstochowie w 1882 roku. Zawsze podkreślał miejsce swojego początku, choć całość życia spędził poza naszym miastem, a większość artystycznego działania to niekończące się podróże artystyczne po Europie i Ameryce – Huberman to postać niezwykle barwna i aż dziwne, że tak bardzo zapomniana – podkreślał Karol Bula, prowadzący spotkanie promocyjne, który w prowadził zebranych w klimat muzycznej Europy I połowy XX wieku. Czasów szczególnych dla egzystencji nie tylko artystów, ale także Europejczyków. To przecież w tym czasie przez nasz kontynent przetoczyły się dwie wojny światowe, zmieniły się granice państw, Polska odzyskała tak upragnioną wolność. Wówczas także rozrastał się ruch bolszewicki, w którym wielu upatrywało schyłek wolności i niezależności. W takim klimacie rozwijała się sztuka muzyczna, powstawały nowe interpretacje znakomitych dzieł i nowe trendy w twórczości. W tej atmosferze tworzył się talent i mistrzostwo Hubermana. Już jako młodego świetnie zapowiadającego się skrzypka, oklaskiwała go publiczność nie tylko Warszawy, gdzie rodzina Hubermanów osiadła na dłużej, a również Berlina i Wiednia. Młody, ale jakże doświadczony muzycznie Huberman, dosyć szybko rozpoczął wielka karierę wirtuoza skrzypiec. Wydarzeniami stawały się koncerty w Berlinie, Wiedniu, i wielu innych miastach Europy.
Biografia autorstwa Piotra Szalszy doskonale oddaje tamten czas pracy i podróży artystycznych Hubermana, z przenikającymi wątkami osobistymi, problemami i normalnymi kłopotami zwykłego, lecz mocno pracującego człowieka. Ważną niezwykle częścią działalności skrzypka było mocne zaangażowanie się w ruch zjednoczenia Europy, jako program kontrujący wszechpojawiający się bolszewizm. Paneuropa jako alternatywa dla zmęczonych I wojną światową i narastającymi konfliktami społecznymi w poszczególnych państwach stawała się dużym wyzwaniem dla liderów ruchów wolnościowych. Huberman gdzie tylko mógł, głosił owe przekonania, a robił to na tyle skutecznie, że z czasem przyszło mu za to zapłacić. Czyżby dlatego dziś jest postacią dziwnie zapomnianą i pomijaną.
Podczas spotkania Piotr Szalsza przytoczył kilka przykładów jak dalece postać Hubermana jest dziś nieznana. – A któż to jest ten Huberman? – zapytano Szalszę na lotnisku w Tel-Avivie, gdy wyznał powód swej wizyty w Izraelu. To szczególnie dziwne, gdyż Huberman mieszkał tam przecież wiele lat, koncertował, założył w 1936 roku filharmoniczną orkiestrę, która dziś jest Narodową Filharmonią Izraelską. W najlepszych sklepach płytowych Europy nie ma nagrań koncertowych wirtuoza skrzypiec, choć te późniejsze, mimo nie najlepszej jakości, zachowały się na starych płytach.
Z biografii dowiadujemy się, że Huberman szczególnie mocno ukochał polską muzykę skrzypcową. Z wielką radością zawsze grał utwory Karola Szymanowskiego, niejednokrotnie tak organizując trasy i koncerty, aby tej jego ulubionej muzyki było jak najwięcej. Jako organizator, był czasem szalony, a jako wirtuoz – perfekcyjny, interpretując dzieła mistrzów w swoisty dla siebie, romantyczno-nostalgiczny sposób. Podczas warszawskiego spotkania potwierdziły to stare nagrania Hubermana z koncertów w Stanach Zjednoczonych. Czuło się w nich ten ton nostalgii za ojczyzną, za przyjaciółmi, którzy nie z własnej przecież woli odeszli.
W posłowiu do książki znajdujemy ukłon autora w kierunku Częstochowy, miasta urodzin skrzypka, za naszą inicjatywę zorganizowania w 50. rocznicę śmierci artysty Festiwalu Wiolinistycznego im. Bronisława Hubermana, z udziałem wybitnych polskich skrzypków.
Mając nadzieję, że książka Piotra Szalszy o wspaniałym polskim skrzypku, polityku, obywatelu świata, jak nazwał Hubermana prowadzący spotkanie Karol Bula, przypadnie do gustu nie tylko historykom muzyki, zachęcam do jej przeczytania. Dobrze wydana technicznie, „czyta się” bardzo lekko, jest przejrzysta, zawiera wiele interesujących fragmentów z życia artysty. Całości dopełniają ciekawe fotografie pokazujące tamten świat z Hubermanem w tle. Może dzięki tej pozycji wydanej przez Muzeum Częstochowskie, nie będzie to już zapomniany geniusz.
Janusz Jadczyk
recenzja umieszczona w „Życiu Częstochowy” (styczeń 2002 )
___________________________________________________________
Broń zbiorach Muzeum Częstochowskiego
Zbiór broni palnej
Andrzej Kuźma
Opis fizyczny
format: 23,5 x 22,5 cm
strony: 182
oprawa: twarda
ISBN 83-902030-9-X
rok wydania: 1999
cena: 31,50 zł
Publikacja przybliża dzieje muzealnego zbioru broni, jak również samą historię broni palnej. Zbiór Muzeum Częstochowskiego posiada egzemplarze, reprezentujące broń wojskową, myśliwską oraz tarczową (sportową). Najstarsze eksponaty pochodzą z XVI w., najmłodsze z początku XX w., tym samym kolekcja może być przykładem rozwoju broni palnej. W katalogu znajdziemy eksponaty prezentujące bron iglicową: wojskową, krótką, tarczową, sportową, wykaz egzemplarzy dawnej broni palnej oraz broni artyleryjskiej. Całość wzbogaca bibliografia. Około 150 zaprezentowanych eksponatów jest opatrzonych zdjęciami.
__________________________________________________________
Eksponaty opowiadają historię
Muzealny program edukacyjny lekcji historii
Andrzej Kuźma, Karol Nabiałek
Opis fizyczny
format: 22 x 22 cm
strony: 60
oprawa: twarda
ISBN 83-911252-4-6
rok wydania: 2003
cena: 10,50 zł
Jednym z zadań Muzeum Częstochowskiego jest prowadzenie działalności edukacyjnej. Dział Edukacji i Wystaw koordynuje projekty prowadzone w tym zakresie przez pracowników poszczególnych działów: historii, archeologii, przyrody, sztuki. W książce przedstawiony został muzealny program lekcji historii, opracowany przez pracowników Muzeum Częstochowskiego. Publikacja zawiera zestawy tematów dotyczących dziejów Częstochowy i regionu, specyfiki historii i kultury. Jedna z grup tematycznych bazuje wyłącznie na zbiorach muzealnych, inna obejmuje zajęcia prowadzone poza Muzeum, w zamkach Jury Krakowsko-Częstochowskiej, twierdzy jasnogórskiej oraz w wybranych miejscach miasta. Lekcje muzealne prowadzone są również w oparciu o stałe i zmienne wystawy.
______________________________________________________________
Ludwik Wawrzynowicz (1870-1957). Pedagog, kompozytor i działacz muzyczny
Janusz Jadczyk
Opis fizyczny
format: 25 x17,5 cm
strony: 104
oprawa: miękka
ISBN 83-919530-7-6
rok wydania: 2006
cena: 12,60 zł
Książka „Ludwik Wawrzynowicz (1870-1957). Pedagog, kompozytor i działacz muzyczny” prezentuje postać założyciela i pierwszego dyrektora szkoły muzycznej w Częstochowie. Kolejne rozdziały przybliżają nam początki pracy artystycznej Wawrzynowicza, jego rolę w życiu muzycznym miasta i jego działalność na terenie Częstochowy, m.in. jako krytyka i publicysty muzycznego, animatora życia kulturalnego. Wydawnictwo uatrakcyjnia katalog kompozycji Ludwika Wawrzynowicza. We wstępie Andrzej Grądman napisał: „nie jest dziełem przypadku ani zbiegiem okoliczności, że praca biograficzna o Ludwiku Wawrzynowiczu dociera do rąk czytelnika, towarzysząc obchodom stulecia szkolnictwa muzycznego w Częstochowie”. Potwierdza to i sam autor książki, dedykując ją tej właśnie znaczącej rocznicy.
______________________________________________________________________
Moje Dni Częstochowy
Zbisław Janikowski
Opis fizyczny
format: 23,5 x 16,5 cm
strony: 142
oprawa: miękka
ISBN 978-83-601280-1-5
rok wydania: 2007
nakład wyczerpany
Książka wydana przez Muzeum Częstochowskie jest swoistym autorskim przewodnikiem po Częstochowie lat 40.,50. i 60. ubiegłego wieku. Charakteryzuje się wysokimi walorami poznawczymi – opisuje codzienność i obyczajowość miasta w okresie powojennym i w czasach wczesnych lat PRL. Nie jest to publikacja podręcznikowa, ale pamiętnikarska. Wzbogacają ją zdjęcia współczesne oraz z ówczesnych czasów.
_________________________________________________________________________
Obsidio Clari Montis
Oblężenie Jasnej Góry
Stanisław Kobierzycki
Opis fizyczny
format: 20,5 x 15cm
strony: 258
oprawa: miękka
ISSN 1895-603
ISBN 978-8-899763-4
wydawnictwo: Collegium Columbinum
współfinansowanie Muzeum Częstochowskie
rok wydania: 2007
nakład wyczerpany
Dzieło Stanisława Kobierzyckiego (1600-1665, stosunkowo dobrze znanego w polskiej historiografii sekretarza królewskiego i wojewody pomorskiego) dotyczy obrony klasztoru jasnogórskiego. Przedstawia dzieje polityczno-militarne twierdzy, w których dopatrywano się również interwencji sił nadprzyrodzonych. We wprowadzeniu profesora Andrzeja J. Zakrzewskiego z Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie czytamy, że „nie mogło być inaczej w stuleciu, w którym dominowała powszechna wiara w cuda, czary innego rodzaju bezpośrednie interwencje sił transcendentnych”. Ten przykład siedemnastowiecznej twórczości literackiej należałoby rozpatrywać głównie w relacji z tekstem autorstwa o. Augustyna Kordeckiego i traktować go jako jeden z dokumentów źródłowych, opisujących wydarzenie oblężenia Jasnej Góry w kontekście szwedzkiej napaści.
Publikacja zawiera tekst zarówno w łacińskim oryginale (w całości oparty na wydaniu z 1659 roku), jak i tłumaczenie polskie.
___________________________________________________________
Regionalna edukacja historyczna w Muzeum Częstochowskim
A. Kuźma
Opis fizyczny
format: 23,5 x 16,5 cm
strony: 108
oprawa: miękka
ISBN -83-911252-9-7
rok wydania 2003
cena: 8,40 zł
Publikacja Regionalna edukacja historyczna w Muzeum Częstochowskim jest wynikiem sesji, jaka odbyła się w naszej instytucji w kwietniu 2003 r.
„Edukacja jest jednym z głównych elementów funkcji społecznej muzeum. W wypadku Muzeum Częstochowskiego jej problematyka koncentruje się na poziomie historii regionalnej, ponieważ taki jest charakter naszego muzeum i jego miejsce w historii muzealnictwa. Wygłoszone na sesji referaty podejmowały tematykę muzealnych lekcji historii, zawartych w programie edukacyjnym opracowanym przez pracowników Muzeum Częstochowskiego oraz referaty zaproszonych gości ze środowiska szkolnego wszystkich poziomów kształcenia, a także Fundacji Pro Patria, omawiające współpracę naszego muzeum ze szkołami.”
fragment słowa wstępnego Janusza Jadczyka – dyrektora Muzeum Częstochowskiego
___________________________________________________________
Związek Inwalidów Wojennych RP
90 lat Zarządu Okręgu w Częstochowie
Jacek Folaron
Opis fizyczny
format: 24 x 17 cm
strony: 93
oprawa: miękka
ISBN 978-83-601287-0-1
rok wydania: 2007
cena: 8,40 zł
Książka wydana przez Muzeum Częstochowskie jest publikacją pracy dyplomowej Jacka Folarona. Ma na celu przybliżenie dziejów Związku Inwalidów Wojennych w Częstochowie. Obejmuje swoim zakresem kilka okresów, ściśle powiązanych z wydarzeniami w kraju. Autor publikacji rzetelnie zgłębił temat swojej pracy na kwerendach, podczas studiowania rękopisów, kronik i prasy. Dzięki temu publikacja charakteryzuje się wysokimi walorami poznawczymi. Całość materiału opatrzono przypisami, bibliografią oraz aneksem. Jego cennym wzbogaceniem są również liczne noty biograficzne.
__________________________________________________________
Opozycja w regionie częstochowskim 1981-1989
Maria Nowakowska Majcher
Opis fizyczny
format: 24 x 16,5 cm
strony: 542
oprawa: miękka
ISBN 978-83-601284-2-8
rok wydania: 2009
cena: 52,50 zł
W czerwcu tego roku minęła 30. rocznica pierwszych wolnych wyborów samorządowych. Książka Marii Nowakowskiej Majcher, opisująca podziemie solidarnościowe ostatnich dziesięciu lat PRL, została wydana właśnie z tej okazji. W obszernej publikacji znajdziemy kalendarium lat 1980-1989 oraz rozbudowane przedstawienie działań opozycji. Te dwie części uzupełniają się i aby otrzymać pełny obraz zdarzeń należy je czytać równolegle. Autorka pisząc monografię, korzystała ze zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej, z relacji żyjących świadków oraz z zasobów archiwów prywatnych i zarządu Regionu „Solidarności”. W latach 1989-1990 archiwa SB były masowo niszczone, np. akta dotyczące kościoła częstochowskiego zostały zniszczone prawie w 100 procentach. Jednak część tzw. „worów ewakuacyjnych” SB się zachowała. W publikacji znajdziemy wiele zdjęć, przybliżających tamte lata i skanów dokumentów: fotografie operacyjne SB, dokumenty… Zawiera ona również indeks osobowy i bibliografię.
__________________________________________________________
Przemysł częstochowski (1882-1914)
Franciszek Sobalski
Opis fizyczny
format: 25 x 17 cm
strony: 361
oprawa: twarda
ISBN 978-83-601283-7-4
rok wydania: 2009
cena: 52,50 zł
Książka, będąca dziełem życia autora, Franciszka Sobalskiego, historyka archiwisty, emerytowanego pracownika Archiwów Państwowych w Krakowie i w Częstochowie, odnosi się do dziejów częstochowskiego przemysłu przełomu XIX i XX wieku. Podkreślając tak niezwykły moment, jakim był przewrót przemysłowy, zwany także rewolucją przemysłową, autor opisuje wzrost i strukturę ludności miasta, warunki powstania częstochowskiego przemysłu fabrycznego, dynamikę jego rozwoju, zagadnienia socjalne, zdrowotne i oświatowe.
Dużo uwagi poświęca też robotnikowi – jego pochodzeniu społecznemu, rekrutacji i strukturze załóg fabrycznych, warunkom pracy i życia.
W pracy wykorzystano materiały źródłowe m.in. z Archiwów Państwowych w Warszawie, Łodzi, Kielcach i Częstochowie, z Magistratu Miasta Częstochowy i Archiwum USC w Częstochowie. Liczne tabele i fotografie wzbogacają tę wyjątkową publikację, ważną zarówno dla historyków, socjologów, jak i dla wszystkich tych, którzy zainteresowani są dziejami Częstochowy.
__________________________________________________________
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Częstochowie w latach 1906 – 2006
red. Teresa Drozdek-Małolepsza
Opis fizyczny
format: 24 x 16 cm
strony: 165
oprawa: miękka
ISBN 978-83-601280-2-2
rok wydania: 2009
cena: 13,65 zł
Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Częstochowie rozpoczęło działalność 29 czerwca 1906 r. Niecałe trzy miesiące później, 4 września 1906 r. władze carskie zawiesiły działalność gniazda. Nadal, w ukryciu, prowadzono jednak zajęcia w zakresie wychowania fizycznego, a także pracę kulturalno-oświatową. Częstochowscy sokoli uczestniczyli w walkach oswobodzenie miasta z rąk Niemców w listopadzie 1918 r.
O losach Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Częstochowie w latach 1906–2006 można przeczytać w książce pod redakcją Teresy Drozdek-Malolepszej, która wraz z Wacławem Baczyńskim, Eligiuszem Małolepszym i Juliuszem Sętowskim (Ośrodek Dokumentacji Dziejów Częstochowy Muzeum Częstochowskiego) tworzy skład zespołu autorskiego. Publikacja jest niezwykle cenna , bowiem „Sokół” częstochowski wniósł znaczny wkład w rozwój, w upowszechnianie kultury fizycznej i przysposobienia wojskowego, prowadził działalność wychowawczą, patriotyczną i kulturalno-oświatową i wciąż realizuje określone cele. Warto wspomnieć, że obecnie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Częstochowie jest jedynym działającym gniazdem w województwie śląskim.