Częstochowa – spojrzenie w przeszłość 

Ekspozycja – obejmując historię Częstochowy i regionu od pradziejów do II rozbioru Polski – prezentuje ponad 500 oryginalnych obiektów archeologicznych i historycznych ze zbiorów Muzeum Częstochowskiego, uzupełnionych unikalnymi depozytami oraz aktualny stan badań z tego zakresu. Pokazane są na niej m.in. szczątki wymarłych zwierząt z epoki lodowcowej – kieł mamuta i czaszka niedźwiedzia jaskiniowego – gliniane grzechotki i figurki zoomorficzne z epoki brązu, ornamentowane naczynia ceramiczne, uzbrojenie wojownika wandalskiego z okresu wpływów rzymskich czy wyjątkowa ozdoba z żelaza meteorytowego. Stosowne wydruki i aplikacje przybliżają m.in. treść najstarszych dokumentów dotyczących naszego miasta. Po raz pierwszy pokazano niepublikowane dotychczas plany Częstochowy, w tym unikalny plan ze zbiorów Archiwum Narodowego w Szwecji. Wśród eksponatów znalazły się: szlachecki pas kontuszowy typu słuckiego z XVIII w., miecz z XIV w. czy przedmioty codziennego użytku, takie jak: naczynia cynowe – dzbanki, skarbonka, świeczniki, a także militaria i monety średniowieczne oraz z późniejszego okresu I Rzeczpospolitej. Całość wzbogaca ikonografia niejednokrotnie prezentowana w formie animacji.

Znacząco została rozwinięta opowieść historyczna o mieście i jego mieszkańcach, prezentowana m.in. za pomocą nowoczesnych środków audiowizualnych. Narracja łączy aspekt merytoryczny z wizualnym, snując kontekst opowieści dla artefaktów. Dzięki stanowiskom multimedialnym zwiedzający mają możliwość pogłębienia wiedzy również poprzez interaktywną zabawę. Przygotowane aplikacje stacjonarne są dostosowane dla potrzeb osób niedowidzących. Film dotyczący badań w jaskiniach jurajskich opatrzony został napisami. Treści wystawy dostępne są w językach: polskim, angielskim, a aplikacje – w językach polskim, angielskim i ukraińskim.

Przygotowując muzealia ze zbiorów własnych do ekspozycji, zakonserwowano blisko 130 obiektów. Wykonano kompleksowe prace remontowe dotyczące sal ekspozycyjnych,
a także całkowicie zmieniono zabudowę aranżacyjną wystawy, dzięki niej powstały m.in. odpowiednio oświetlone gabloty.

Ekspozycji towarzyszy bogata oferta spotkań, wykładów oraz warsztatów edukacyjno-popularyzatorskich skierowanych do różnych grup wiekowych, jak również dla osób
z dysfunkcją wzroku.

***
Kuratorzy wystawy: Mariusz Grzyb, Maciej Kosiński, dr Łukasz Pabich, Małgorzata Szczęsna, Magdalena Wieczorek-Szmal

Instytucje udostępniające oraz użyczające zabytki i materiały archiwalne: Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Główne Zakonu Paulinów na Jasnej Górze, Archiwum Narodowe w Szwecji (Riksarkivet) w Sztokholmie, Archiwum Państwowe w Częstochowie, Archiwum Narodowe w Krakowie, Biblioteka Narodowa w Warszawie, Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, Biblioteka Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla z Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie, Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Śląskiego w Będzinie.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego oraz Gminy Miasta Częstochowy