Inne Światy – Salvador Dali versus Tomasz Sętowski

Muzeum Częstochowskie

Pawilon Wystawowy

wernisaż: 16 czerwca 2018, godz. 18.00

Kameralne dzieła na papierze – graficzne i rysunkowe – dwóch mistrzów… Ich odmienne wizualne światy nadrealnych postaci, zdarzeń, rekwizytów, przebiegu wyrafinowanych plastycznych opowieści o nich przyciągają uwagę i sprawiają, że przenosimy się w świat wyobraźni fascynujący nie tylko znawców surrealizmu. O obu powstały liczne opracowania i artykuły – ich życie i twórczość są przedmiotem analiz i zwykłego ludzkiego zainteresowania. Obaj znani, mający rzesze wielbicieli…

Na ekspozycję w Muzeum Częstochowskim składa się 40 grafik, które powstały w przestrzeni lat 1944-1983 i w interesujący sposób przywołują zainteresowanie hiszpańskiego artysty różnorodnymi kierunkami w sztukach plastycznych ubiegłego wieku. Jest to próba ukazania jego twórczych poszukiwań i wybitnych zdolności ilustratorskich. Grafiki te są w części sygnowane własnoręcznie przez Dalego, pozostałe były tłoczone w limitowanych edycjach z autorskich matryc. Prezentowane są litografie, akwaforty, staloryty i drzeworyty, które powstały na potrzeby zilustrowania ekskluzywnych wydań wybitnych dzieł literatury światowej, takich jak Wiliama Shakespeare’a Jak wam się podoba, Dantego Alighieri Boska Komedia, Miguela de Serwantesa Don Kichot z la Manchy… Są także inne pojedyncze prace o dużej artystycznej wartości. Dali eksperymentował w grafice, najlepiej czuł się w akwaforcie, sięgał też po akwatintę, rytował na deskach, stosował zabiegi fotochemiczne przydatne przy naświetlaniu emulsji na matrycach. Wzbogacał swój repertuar techniczny o klasyczne ksylografie czy fotoryty w tworzywach sztucznych. Na płytach litograficznych zostawia formy, ślady miotanych nabojów z kolorowymi farbami, strzela również takimi pociskami do blach miedzianych. Wszystkie prace pokazane na wystawie zostały wypożyczone z Mazurskiej Fundacji Sztuki Art Progress z siedzibą w Giżycku i są własnością Prezesa Dariusza Matyjasa.

Przeciwnikiem Salvadora Dali ustanowiłem w tym artystycznym dialogu Tomasza Sętowskiego, który maluje i rysuje obrazy, projektuje rzeźby, unikatową biżuterię, wnętrza hotelowe, scenografię teatralną, ubiór, malarstwo ścienne w postaci murali, opracowuje graficzne prace na metalowych miedzianych płytach, czasami organizuje performatywne działania, malując „na żywo” z uczestnictwem publiczności. W zakresie rozległości i różnorodności swych wystąpień czy artystycznych obecności jest podobny do wielkiego Katalończyka, wykraczającego ciągle poza przyjęte kanony działalności twórczej. Metody ich pracy są jednak odmienne i różnią się w wielu aspektach realizacyjnych.

Sętowski w swoich procedurach, postępowaniu kreacyjnym jest mocniej zdyscyplinowany i inny w swych finalnych estetycznych rezultatach. Jego twórczość ma dla mnie silny rys architektoniczno-przestrzenno-powietrzny. Głównym motywem reprezentowanej przez niego surrealistycznej kreacji jest oprócz przetworzonej ludzkiej postaci właśnie architektura. To właśnie fantastyczne stylistycznie jej odmiany stwarzają jego bohaterów – magiczne antropomorficzne budowle. Pojawiają się też stale normy zoomorficzne pełne mechanicznych części. Symbolika jego dzieł, czy inaczej wielość symboli pojawiających się w nich, jest przebogata. Interesuje go ustawicznie i nieodmiennie archetyp bohatera. Rozwija w swych realizacjach historie i fikcyjne zdarzenia związane z nowymi bytami ulubionych literackich postaci, jak na przykład Don Kichote z Lamanchy czy Baron Hieronimusa Carla Friedricha von Műnchausena. Jak sam mówi, idąc drogą Marca Chagalla, kreuje w swoim stylu wędrówki, przygody, zdarzenia, w którym występują literackie pierwowzory jego heroicznych protagonistów oraz towarzyszące im osoby. Jest mistrzem kreowania w obrazie fantastycznych sytuacji z odniesieniami do własnych marzeń na jawie czy we śnie.

Impulsywny, nieobliczalny, paranoiczny Dali versus refleksyjny, cierpliwy, architektoniczny Sętowski. Dali – geniusz, heretyk i nawiedzony mistyk. Sętowski – romantyczny inscenizator fantastycznych zdarzeń i niecodziennych spotkań. Demiurg antropomorficznych budowli. Można sobie zadać pytanie – czy takie zestawienie wielkich artystów jest uprawomocnione?

dr Marian Panek, kurator ekspozycji