ks. Leopold Wojak

ks. Leopold Wojak
Ewangelicy w Częstochowie. Obchody jubileuszu 500-lecia Reformacji
w Częstochowie. Wpływ Ewangelików na życie miasta Częstochowy i okolic
Ratusz, Gabinet Wybitnych Częstochowian, czerwiec – wrzesień 2017

W ramach obchodów jubileuszu 500-lecia Reformacji Muzeum Częstochowskie wystawą Ewangelicy w Czestochowie pragnie przybliżyć historię częstochowskich ewangelików oraz postać ks. Leopolda Wojaka (1867–1962) – pierwszego proboszcza parafii ewangelicko-augsburskiej w Częstochowie w latach 1912–1953, człowieka bardzo zasłużonego nie tylko dla parafii, ale i dla miasta – członka Rady Miejskiej, Delegacji Miejskiej dla Biednych oraz Deputacji Szkolnej przy Radzie Miasta; nauczyciela języka niemieckiego oraz religii ewangelickiej w gimnazjach H. Sienkiewicza i J. Słowackiego.
Pierwsze informacje o mieszkańcach wyznania ewangelickiego w okolicach Częstochowy sięgają początków XIX w. W 1802 r. koloniści niemieccy, trudniący się przeważnie tkactwem, osiedlili się w miejscowości Hilbach (później Czarny Las). Tkacze ze Śląska, Czech i Saksonii przybywali w okolice Częstochowy w latach 1818–1826. W I połowie XIX w. protestanci zaludniali kilka wsi gminy Lipie: Lindów, Natolin, Rozalin.
Wraz z rozwojem wielkoprzemysłowym, przypadającym na lata 80. i 90. XIX w. i początek XX w., wśród ludności napływającej do Częstochowy znajdowali się luteranie z Wielkopolski, Dolnego
i Górnego Śląska, Śląska Cieszyńskiego. W 1882 r. w Częstochowie mieszkało 197 ewangelików,
w 1891 r. było ich 244, w 1901 r. już 655, w 1909 r. – 1109 osób.
Ewangelicy zamieszkujący Częstochowę organizowali swoje życie religijne i oświatowe. W 1854 r. przeniesiono tu filiał, którego siedzibą do tej pory był Czarny Las. W 1858 r. przyznano im teren, na którym utworzyli swoją nekropolię. W 1871 r. w Częstochowie otwarto szkołę dla dzieci wyznania ewangelickiego. Funkcjonowała ona do 1887 r. Od 1912 r. działała w Częstochowie (przy ul. Krakowskiej) Męska Szkoła Ewangelicka elementarna prowadzona przez Edwarda Znajkusa. Czynione były starania o uzyskanie własnej świątyni. W latach 1888–1889 został wybudowany dom modlitwy przy ul. Ogrodowej 8. W latach 1911–1913 na placu przy ulicy Centralnej (Śląska) wybudowano kościół.
W latach 20. i 30. XX w. liczba członków częstochowskiej parafii ewangelicko-augsburskiej wahała się od 536 osób (w 1921) do 729 (w 1936), stanowiąc w tym przedziale czasowym około 0,6 % ludności Częstochowy. W przeciągu około stu lat od osiedlenia się pierwszych ewangelików w Częstochowie dokonywała się tu zmiana w składzie narodowościowym społeczności luterańskiej. Niekiedy potomkowie niemieckich przemysłowców, urzędników, kupców i rzemieślników polonizowali się, ewangelikami stawali się natomiast Polacy.
Do 1939 r. przedstawiciele nieznacznej liczebnie społeczności ewangelickiej Częstochowy (rzadko przekraczającej 1 % ogólnej liczby mieszkańców), dość wyraźnie zaznaczyli się w życiu gospodarczym, społecznym, samorządowym miasta i regionu, byli przemysłowcami, ziemianami, inżynierami, lekarzami, prawnikami, a także działaczami politycznymi, samorządowymi, społecznymi.
Na wystawie prezentujemy archiwalne dokumenty parafialne, księgi, cenne wydania biblii, modlitewniki, śpiewniki, obrazy, naczynia liturgiczne, togę pastora oraz sygnet. Przedstawiamy również historie, ciekawostki z życia oraz dorobek częstochowskich ewangelików. Uzupełnieniem ekspozycji są plany architektoniczne kościoła ewangelickiego, obrazy, grafiki i zdjęcia. Prezentację wzbogacają dodatkowo: film o częstochowskiej parafii ewangelickiej oraz pokaz slajdów.
Wernisaż wystawy poprzedziła konferencja Wpływ Ewangelików na życie miasta Częstochowy
i okolic oraz promocja książki ks. Leopolda Wojaka „Kronika parafii częstochowskiej”.
Ekspozycja została przygotowana we współpracy z Parafią z Parafią Ewangelicko-Augsburską w Częstochowie.
/dr Juliusz Sętowski/

 

Comments are closed.

Muzeum

Muzeum

Muzeum Częstochowskie jest najstarszą instytucją kultury regionu częstochowskiego. Odgrywa istotną rolę w jego życiu społecznym i kulturalnym, wpływa znacząco na tradycję i historię.

Kontakt

Kontakt

Muzeum Częstochowskie
Aleja NMP  47
42-217  Częstochowa
tel. 34 360 56 31
muzeum@muzeumczestochowa.pl